Εκατομμύρια χρόνια πριν, οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί εγκατέλειψαν την θάλασσα και ξεκίνησαν να ζούνε στη στεριά. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες για την επιβίωσή τους ήταν η ανάπτυξη του συστήματος παραγωγής δακρύων με κύριο σκοπό την ενυδάτωση της επιφάνειας των ματιών τους και τη διατήρηση της πολύτιμης όρασής τους.
Τα δάκρυα, που παράγονται συνεχώς από τους δακρυικούς αδένες και όχι μόνο όταν κλαίμε, παραμένουν για λίγο στην επιφάνεια του ματιού και μετά αποχετεύονται προς τη μύτη, μέσω των δακρυικών σημείων, που βρίσκονται στις άκρες των βλεφάρων.
Σήμερα, το εξελιγμένο μας δακρυικό σύστημα υφίσταται πολλές αρνητικές επιδράσεις που διαταράσσουν τη λεπτή του ισορροπία, με αποτέλεσμα την ξηροφθαλμία, μία σοβαρή διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε μόνιμες βλάβες του επιπεφυκότα και του κερατοειδή και σε μείωση της οράσεως.
Περίπου ένας στους πέντε ασθενείς που επισκέπτονται τον οφθαλμίατρό τους υποφέρουν από ξηροφθαλμία.
Ποιοι είναι οι συχνότεροι αιτιολογικοί παράγοντες της ξηροφθαλμίας;
- Η ελλατωμένη παραγωγή δακρύων με την πάροδο της ηλικίας
- Οι αραιοί βλεφαρισμοί (ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων)
- Ρευματικά ή άλλα συστηματικά νοσήματα, όπως για παράδειγμα η ρευματοειδής αρθρίτις, ο σακχαρώδης διαβήτης, οι νόσοι του θυροειδούς κ.ά.
- Δερματικά νοσήματα
- Ορμονικές μεταβολές (π.χ. εμμηνόπαυση)
- Νευρολογικές διαταραχές (π.χ. μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο)
- Ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων (π.χ. υπνωτικά, β-αναστολείς, αντισυλληπτικά)
- Κακή ή πλημμελής διατροφή
- Κλιματολογικές συνθήκες (π.χ. ξηρή ατμόσφαιρα σε σπίτια με κλιματιστικά, πτητικά καθαριστικά κ.λπ.)
- Περιβαλλοντική μόλυνση (π.χ. τρύπα του όζοντος, σκόνη, καυσαέρια)
- «Οπτική » εργασία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή (λόγω αραιών βλεφαρισμών)
Συμπτώματα
Η ξηροφθαλμία οφείλεται στην ανεπαρκή ενυδάτωση του οφθαλμού.
Ο κερατοειδής και ο επιπεφυκότας δεν υγραίνονται επαρκώς με δακρυικό υγρό και ξηραίνονται, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της ομαλής τους λειτουργίας και την εκδήλωση των ενοχλημάτων.
Όλοι καταλαβαίνουμε τι σημαίνει δάκρυ όταν κλαίμε ή όταν ένα ξένο σώμα μπει μέσα στο μάτι μας. Η παραγωγή των δακρύων όμως δεν είναι τόσο απλή υπόθεση. Αφορά ένα εξελιγμένο σύστημα που επιτελεί μία σειρά από σημαντικές λειτουργίες, με κύριο και τελικό στόχο να βλέπουμε καθαρά.
Ποια είναι τα σημαντικότερα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας;
- Αίσθημα ξηρότητας στα μάτια
- Αίσθημα άμμου ή γενικά ξένου σώματος
- Αίσθημα καύσου (κάψιμο στα μάτια)
- Αυξημένη ευαισθησία στο φως
- Υπερβολική παραγωγή δακρύων, σαν αντίδραση στη ξηρότητα (επιφορά)
- Αίσθημα κολλωδών βλεφάρων (βλέφαρα που κολλάνε στο μάτι κατά τους βλεφαρισμούς)
- Κουρασμένα μάτια